ตู้ MDB และ DB ต่างกันอย่างไร รู้ไว้ก่อนเลือกใช้งานในอาคาร

“ตู้ MDB” กับ “ตู้ DB” ต่างกันยังไง? คำถามง่าย ๆ ที่แม้แต่มืออาชีพบางคนยังตอบไม่ตรงกัน!
ในงานระบบไฟฟ้าอาคาร ไม่ว่าจะเป็นโรงงาน ห้างสรรพสินค้า หรือแม้แต่คอนโดมิเนียมระดับไฮเอนด์ “ตู้ไฟฟ้า” เปรียบเสมือนหัวใจสำคัญของระบบทั้งหมด แต่กลับมีหลายคนที่เข้าใจผิด คิดว่าตู้ DB คือเมนหลักของอาคาร หรือใช้ตู้ MDB แทน DB โดยไม่รู้ว่ามีผลต่อความปลอดภัย และประสิทธิภาพของระบบไฟฟ้าโดยตรง

เราได้รวมความแตกต่างระหว่างตู้ MDB และตู้ DB อย่างมืออาชีพ พร้อมแนวทางการออกแบบและเลือกใช้งานในแต่ละสถานการณ์ให้ตรงตามมาตรฐาน ปลอดภัย และรองรับอนาคตได้อย่างยั่งยืน หากคุณอยู่ในแวดวงไฟฟ้า ช่างเทคนิค วิศวกร หรือเจ้าของอาคาร บทความนี้จะช่วยให้คุณไม่พลาดจุดสำคัญที่คนส่วนใหญ่มองข้าม

ความหมายของตู้ MDB และตู้ DB

ตู้ MDB (Main Distribution Board)

ตู้ MDB หรือ ตู้เมนไฟฟ้า (Main Distribution Board) เป็นตู้ควบคุมไฟฟ้าหลักของอาคาร ทำหน้าที่รับพลังงานไฟฟ้าจากแหล่งจ่ายหลัก ไม่ว่าจะเป็นการไฟฟ้าหรือแหล่งผลิตไฟฟ้าในอาคาร เช่น เครื่องกำเนิดไฟฟ้า (Generator) หรือระบบโซลาร์เซลล์ แล้วจึงกระจายพลังงานไฟฟ้าไปยังตู้ย่อย (DB) หรืออุปกรณ์ภาคสนามอื่น ๆ

ตู้ DB (Distribution Board)

ตู้ DB หรือ ตู้ย่อย (Distribution Board) เป็นตู้ที่ทำหน้าที่รับไฟฟ้าจากตู้ MDB และกระจายไฟฟ้าออกไปยังโหลด (Load) หรืออุปกรณ์ใช้งานต่าง ๆ เช่น หลอดไฟ ปลั๊ก พัดลม เครื่องใช้ไฟฟ้าในแต่ละชั้นหรือแต่ละโซนของอาคาร

หน้าที่หลักของตู้ MDB และตู้ DB

องค์ประกอบภายในตู้ MDB และตู้ DB

ตู้ MDB

• Main Breaker: เบรกเกอร์หลักของระบบ

• Metering Devices: วัดค่ากระแสไฟ แรงดัน พลังงาน

• Busbar: แท่งทองแดงหรืออลูมิเนียมสำหรับนำไฟฟ้า

• Circuit Breaker: เบรกเกอร์ย่อยที่ต่อไปยัง DB

• Surge Protection Device (SPD): ป้องกันแรงดันกระชาก

• Earth Leakage Relay / Ground Fault Protection: ป้องกันไฟดูด

ตู้ DB

• MCB (Miniature Circuit Breaker): เบรกเกอร์ขนาดเล็ก ป้องกันโอเวอร์โหลดและลัดวงจร

• RCBO (Residual Current Breaker with Overcurrent): ป้องกันไฟรั่วและลัดวงจร

• Neutral Busbar / Earth Busbar: บัสบาร์นิวทรัลและสายดิน

ความแตกต่างที่สำคัญระหว่างตู้ MDB กับตู้ DB

วิธีเลือกใช้งาน MDB และ DB ในงานอาคาร

การออกแบบและเลือกใช้งานตู้ MDB และ DB ต้องพิจารณาหลายปัจจัย เพื่อให้เหมาะสมกับลักษณะของอาคารและโหลดไฟฟ้าที่ใช้งาน

หากใช้ตู้ DB แทนตู้ MDB ในระบบไฟฟ้าหลัก อาจทำให้ตู้รับโหลดเกินพิกัด เสี่ยงเกิดความร้อนสะสม และอาจนำไปสู่ไฟฟ้าลัดวงจรหรือไฟไหม้ได้ในระยะยาว

1. พิจารณาขนาดของอาคารและจำนวนโหลด

• อาคารขนาดใหญ่ควรมี ตู้ MDB หลายตู้ แยกตามโซนหรือชั้น

• ตู้ DB ควรติดตั้งแยกตามชั้นหรือโซน เพื่อควบคุมโหลดเฉพาะจุด

2. คำนวณกระแสโหลด (Load Calculation)

• การเลือก Breaker และขนาด Busbar ในตู้ MDB ต้องพิจารณากระแสรวม

• ตู้ DB ต้องแยกโหลดออกเป็นกลุ่ม เช่น แสงสว่าง ปลั๊ก เครื่องปรับอากาศ ฯลฯ

3. ปฏิบัติตามมาตรฐานการติดตั้งไฟฟ้า

• ควรอ้างอิง มาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้าสำหรับประเทศไทย พ.ศ. 2560 (วสท.)

• ต้องมีระบบป้องกันไฟดูด ไฟฟ้าลัดวงจร และระบบสายดินที่เหมาะสม

4. ระบบสำรองไฟฟ้า

• ตู้ MDB อาจมีระบบ ATS (Automatic Transfer Switch) เพื่อสลับระหว่างไฟฟ้าปกติและ Generator

• DB อาจมีเบรกเกอร์แยกสำหรับโหลดสำรอง เช่น เครื่องเซิร์ฟเวอร์

5. ความปลอดภัยและการบำรุงรักษา

• ตู้ MDB ควรติดตั้งในห้องไฟฟ้าเฉพาะ พร้อมระบบระบายอากาศ

• DB ต้องมีฝาครอบปิด มีกุญแจล็อก และมีการ Label เบรกเกอร์ชัดเจน

ความเข้าใจผิดที่พบบ่อย มีอะไรบ้าง

1. คิดว่าตู้ DB คือเมนไฟฟ้า
   หลายคนเข้าใจผิดว่าตู้ DB เป็นเมนไฟฟ้าหลัก เพราะเป็นจุดที่เบรกเกอร์หลักอยู่ในบ้าน แต่แท้จริงแล้ว MDB คือเมนไฟฟ้าตัวจริง

2. เลือกขนาดตู้ DB เล็กเกินไป
   อาจส่งผลให้เบรกเกอร์ร้อนง่าย หรือมีโหลดเกิน จึงต้องวิเคราะห์โหลดก่อนเลือกขนาดตู้

3. ไม่แยกโหลดตามประเภท
   เช่น ใช้เบรกเกอร์เดียวกันสำหรับแสงสว่างและปลั๊ก ส่งผลต่อความปลอดภัยและการบำรุงรักษาในอนาคต

บทสรุป

ตู้ MDB และ DB แม้จะมีหน้าที่คล้ายกันคือการควบคุมและกระจายพลังงานไฟฟ้า แต่มีบทบาทที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนในระบบไฟฟ้าอาคาร การออกแบบที่ถูกต้องและการเลือกใช้อย่างเหมาะสมจะช่วยให้ระบบไฟฟ้ามีความปลอดภัย เสถียร และสามารถรองรับโหลดไฟฟ้าในอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การทำความเข้าใจถึงโครงสร้าง ระบบการทำงาน และมาตรฐานการติดตั้งของตู้ทั้งสองประเภทนี้จึงเป็นพื้นฐานสำคัญของวิศวกรรมไฟฟ้าในงานอาคารทุกประเภท

 หากสถานประกอบการของคุณมีพนักงานที่ต้องทำงานเกี่ยวกับระบบไฟฟ้า ดูแลระบบไฟฟ้า นายจ้างต้องจัดให้มีการ ” อบรมการทำงานกับไฟฟ้า ” ตามกฎหมายกำหนดต้องเข้าอบรมไม่น้อยกว่า 3 ชั่วโมง และต้องนำ ใบเซอร์อบรมไฟฟ้า ที่ได้หลังผ่านการอบรมเป็นหลักฐานในการแจ้งให้พนักงานความปลอดภัยทราบภายใน 15 วันหลังอบรม

📞 ติดต่ออบรมระบบไฟฟ้า โทร. (064) 958 7451 คุณแนน
📧 อีเมล: [email protected]
🌐 เว็บไซต์: https://elecsafetrain.com/

อ้างอิง

1. วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย. (2560). มาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้าสำหรับประเทศไทย.

2. Schneider Electric. (2023). Electrical Distribution Boards Guide.

3. IEC 61439. (International Electrotechnical Commission). Low-voltage switchgear and controlgear assemblies.

4. การไฟฟ้านครหลวง. (2566). คู่มือการออกแบบระบบไฟฟ้าในอาคาร

5. ABB Group. (2022). Main and Sub Distribution Boards Overview.

บทความที่น่าสนใจ

• 6 ปัญหาระบบไฮดรอลิกของรถยก พร้อมวิธีรับมือ
• มาตรฐาน UL การรับรองความปลอดภัย ก่อนเลือกใช้ผลิตภัณฑ์
• ทำไม Helmet สำหรับงานที่สูง ถึงแตกต่างจากหมวกนิรภัยทั่วไป
• การใช้วอลต์มิเตอร์ในการวัดความต่างศักย์ไฟฟ้า