การทำงานในพื้นที่อับอากาศ (Confined Space) ถือเป็นหนึ่งในกิจกรรมที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดอันตรายจากก๊าซพิษ การขาดออกซิเจน หรือการรั่วไหลของสารเคมี ซึ่งอาจส่งผลให้ผู้ปฏิบัติงานหมดสติหรือเสียชีวิตได้อย่างรวดเร็ว การเตรียมความพร้อมในการหนีภัยจึงเป็นเรื่องที่จำเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะการใช้อุปกรณ์ช่วยหายใจในสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น Escape Setและ EEBD (Emergency Escape Breathing Device) ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่ออกแบบมาเพื่อใช้ในการหลบหนีเมื่อเกิดเหตุการณ์ไม่คาดคิด
ความหมายและลักษณะทั่วไปของ Escape Set และ EEBD
Escape Set คืออะไร
Escape Set คืออุปกรณ์หายใจแบบพกพาซึ่งมีถังอากาศแรงดันสูงที่จ่ายอากาศให้ผู้สวมใส่ผ่านหน้ากากหรือฮูดแบบครอบศีรษะ ใช้สำหรับ การหลบหนีออกจากพื้นที่อันตราย เท่านั้น ไม่ได้ออกแบบมา เพื่อใช้งานในระยะเวลานานหรือการกู้ภัยโดยตรง
-
ชนิดของระบบ: ระบบเปิด (Open Circuit SCBA) หรือระบบแรงดันต่ำแบบใช้ฮูด
-
การใช้งาน: ใช้เฉพาะหนีภัยในช่วงเวลาสั้น ๆ
-
ระยะเวลาในการใช้: ประมาณ 10-15 นาที ขึ้นอยู่กับรุ่น
-
การสวมใส่: ต้องฝึกฝนการใช้ก่อนใช้งานจริง
-
การป้องกัน: สามารถกันไอระเหยสารเคมีและฝุ่นบางประเภทได้
EEBD (Emergency Escape Breathing Device) คืออะไร
EEBD เป็นอุปกรณ์ช่วยหายใจแบบพกพา ใช้สำหรับการ หนีออกจากพื้นที่ที่มีไอพิษหรือขาดออกซิเจน โดยจะให้ผู้ใช้หายใจด้วยอากาศที่บรรจุอยู่ในถังแรงดันสูง หรือระบบปล่อยออกซิเจนจากสารเคมี (chemical oxygen generator)
-
ชนิดของระบบ: ระบบปิด (Closed Circuit) หรือระบบเปิดขึ้นอยู่กับรุ่น
-
การใช้งาน: ใช้เฉพาะกรณีหลบหนี ไม่เหมาะกับการเข้าไปช่วยเหลือ
-
ระยะเวลาในการใช้: โดยทั่วไปประมาณ 10-15 นาที
-
การสวมใส่: มีแบบฮูดคลุมศีรษะทั้งศีรษะ ใช้งานง่ายกว่าชุด SCBA
-
การป้องกัน: เหมาะกับการป้องกันก๊าซพิษเช่น CO, H₂S, NH₃ ฯลฯ
เปรียบเทียบความต่างของ Escape Set กับ EEBD
หัวข้อ | Escape Set | EEBD (Emergency Escape Breathing Device) |
---|---|---|
วัตถุประสงค์หลัก | หนีออกจากพื้นที่อันตรายโดยเร็ว | หนีออกจากพื้นที่อับอากาศหรือมีไอพิษ |
ระบบจ่ายอากาศ | ถังอากาศแรงดันสูง (Open Circuit) | ถังอากาศแรงดัน/ปล่อยออกซิเจนแบบเคมี |
ระยะเวลาใช้งาน | 10-15 นาที | 10-15 นาที |
น้ำหนักโดยประมาณ | 6–8 กิโลกรัม | 3–5 กิโลกรัม |
ลักษณะการใช้งาน | ต้องฝึกฝนการสวมใส่และใช้งาน | ใช้งานง่าย เพียงดึงเปิดใช้งานและสวมฮูด |
การดูแลรักษา | ต้องตรวจสอบแรงดันถังประจำ | ตรวจสอบอายุการใช้งานของสารเคมีและสภาพฮูด |
เหมาะกับ | พื้นที่อับอากาศ/โรงงานสารเคมี | เรือเดินสมุทร, แท่นขุดเจาะ, โรงกลั่นน้ำมัน |
ราคาประมาณ (บาท) | 30,000–60,000 บาท | 15,000–30,000 บาท |
Escape Set และ EEBD ไม่ใช่อุปกรณ์สำหรับใช้เข้าไปช่วยเหลือผู้อื่น แต่เป็นอุปกรณ์สำหรับ “การหนีภัยของผู้สวมใส่เท่านั้น” ผู้ปฏิบัติงานต้องเข้าใจความแตกต่างเพื่อไม่ใช้งานผิดวัตถุประสงค์ ซึ่งอาจทำให้เกิดอันตรายมากกว่าเดิม
การเตรียมพร้อมหนีภัยในงานที่มีความเสี่ยงก๊าซรั่ว
ในงานที่มีความเสี่ยงจากก๊าซพิษหรือการขาดออกซิเจน องค์กรควรดำเนินการดังนี้:
-
ประเมินความเสี่ยงอย่างละเอียด
ตรวจสอบชนิดของก๊าซที่อาจเกิดขึ้น เช่น ไฮโดรเจนซัลไฟด์ (H₂S), คาร์บอนมอนอกไซด์ (CO), หรือการขาด O₂ และกำหนดพื้นที่เสี่ยงตามระดับความเข้มข้น -
จัดหาอุปกรณ์หนีภัยให้เพียงพอ
พื้นที่เสี่ยงควรมี EEBD หรือ Escape Set อย่างน้อย 1 ชุดต่อผู้ปฏิบัติงานหนึ่งคน พร้อมถังสำรองในจุดรวมพล -
ฝึกอบรมการใช้งานจริง
ต้องมีการฝึกซ้อมจำลองสถานการณ์จริงอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง ให้ผู้ปฏิบัติงานรู้วิธีใช้ Escape Set และ EEBD อย่างถูกต้อง -
ตรวจสอบสภาพอุปกรณ์สม่ำเสมอ
-
ตรวจแรงดันในถังอากาศให้อยู่ในระดับใช้งาน
-
ตรวจสอบวันหมดอายุของสารเคมีใน EEBD
-
เปลี่ยนฮูดหากฉีกขาดหรือหมดอายุการใช้งาน
-
-
วางแผนเส้นทางหลบหนี
ติดแผนที่เส้นทางหลบหนีในแต่ละโซน พร้อมกำหนดจุดรวมพล และจัดเตรียมอุปกรณ์หนีภัยใกล้ตำแหน่งงานเสมอ
ตำแหน่งการวางอุปกรณ์หนีภัยในพื้นที่อับอากาศ
-
ควรติดตั้ง ใกล้ประตูทางออกหรือปากทางเข้าพื้นที่อับอากาศ
-
ตำแหน่งติดตั้งต้องอยู่ใน ระดับสายตา, มี ป้ายระบุชัดเจน, และไม่ถูกบดบัง
-
ควรมี ไฟฉุกเฉินส่องสว่าง ในกรณีเกิดเหตุในที่มืด
-
หากเป็นพื้นที่มีหลายชั้นหรือซับซ้อน ควรวางอุปกรณ์ตามจุดสกัดชั้นต่าง ๆ
แนวทางฝึกซ้อมหนีภัยที่แนะนำ
การฝึกซ้อมช่วยเพิ่มความมั่นใจในการใช้งานอุปกรณ์หนีภัยเมื่อเกิดเหตุจริง ซึ่งควรมีแนวทางฝึกซ้อมดังนี้:
-
ฝึกซ้อมเบื้องต้น
-
สอนวิธีการเปิดใช้งาน EEBD และ Escape Set
-
ฝึกการสวมฮูดหรือหน้ากากในเวลาไม่เกิน 30 วินาที
-
-
ฝึกซ้อมจำลองสถานการณ์
-
สร้างสถานการณ์จำลอง เช่น เกิดก๊าซรั่วในพื้นที่อับอากาศ
-
ให้พนักงานหนีออกจากพื้นที่โดยใช้อุปกรณ์จริงในเวลาจำกัด
-
-
ฝึกซ้อมร่วมกับทีมกู้ภัย
-
ประสานทีมกู้ภัยในกรณีที่มีพนักงานหมดสติและต้องเข้าไปช่วยเหลือ
-
ฝึกการสื่อสารวิทยุในสถานการณ์ฉุกเฉิน
-
สรุป
Escape Set และ EEBD เป็นอุปกรณ์ช่วยหายใจที่จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับการปฏิบัติงานในพื้นที่อับอากาศหรือพื้นที่เสี่ยงก๊าซรั่ว แม้ว่าทั้งสองจะมีลักษณะคล้ายกันในการใช้งานเพื่อหนีภัย แต่ก็มีความแตกต่างในด้านน้ำหนัก ความซับซ้อนในการใช้งาน ราคา และลักษณะการใช้งานที่ควรเลือกให้เหมาะกับลักษณะงาน โดยต้องอาศัยการวางแผน การฝึกอบรม และการตรวจสอบอุปกรณ์อย่างสม่ำเสมอเพื่อความปลอดภัยสูงสุด
สนใจอบรมการทำงานในที่อับอากาศ
📌 ติดต่อทีมวิทยากรมืออาชีพของเราได้ทันที!
เราให้บริการฝึกอบรมตามมาตรฐานสากล พร้อมจัดฝึกซ้อมสถานการณ์จริงให้กับองค์กรของคุณโดยเฉพาะ ไม่ว่าคุณจะอยู่ในนิคมอุตสาหกรรม โรงกลั่น โรงไฟฟ้า หรือสถานประกอบการทั่วไป เราพร้อมดูแลเรื่องความปลอดภัยให้กับคุณ
โทร. 064 958 7451 คุณแนน
รายละเอียดหลักสูตร : การทำงานที่อับอากาศ
ความปลอดภัยของพนักงานคือความสำเร็จขององค์กร เริ่มจากการเตรียมพร้อมที่ดีวันนี้!
เอกสารอ้างอิง
-
International Maritime Organization (IMO). (2010). Guidelines for the Maintenance and Inspection of Fixed Fire-Extinguishing Systems and Emergency Escape Breathing Devices (EEBDs).
-
Occupational Safety and Health Administration (OSHA). (2002). 29 CFR 1910.134: Respiratory Protection.
-
British Standards Institution. (2009). BS EN 402: Respiratory protective devices – Escape apparatus with mouthpiece assembly or hood.
-
Dräger Safety AG. (2020). Escape Devices for Industrial Use – Product Specification and Application Guide.
-
3M Personal Safety Division. (2019). EEBD Selection and Usage Guide for Confined Spaces.
-
กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน. (2562). แนวปฏิบัติในการทำงานในที่อับอากาศอย่างปลอดภัย.
บทความที่น่าสนใจ
- มาตรฐาน UL การรับรองความปลอดภัย ก่อนเลือกใช้ผลิตภัณฑ์
- รู้จักกับ รอกนิรภัย หรือ Self-Retracting Lifelines
- 4ผู้ อับอากาศ คืออะไร เหมาะสำหรับใครที่เกี่ยวข้องในงานอับอากาศ