FPA 11 เป็นมาตรฐานที่ออกโดย National Fire Protection Association (NFPA) ซึ่งระบุข้อกำหนดขั้นต่ำสำหรับการออกแบบ การติดตั้ง การทำงาน การทดสอบ และการบำรุงรักษาสำหรับระบบดับเพลิงที่ใช้โฟมเป็นสื่อดับเพลิง
มาตรฐานนี้ครอบคลุมถึงประเภทของโฟมเข้มข้น คุณสมบัติทางกายภาพ และอุปกรณ์ที่ใช้ในการสร้างและปล่อยโฟม เพื่อให้มั่นใจว่าการใช้โฟมเป็นสื่อดับเพลิงจะปลอดภัยและมีประสิทธิภาพที่เหมาะสม
1. ประเภทของโฟมและคุณสมบัติ
1.1 โฟมขยายตัวต่ำ (Low-Expansion Foams)
- อัตราการขยายตัว : สูงสุด 20:1 ซึ่งหมายความว่าสารละลายโฟม 1 แกลลอนสามารถผลิตโฟมได้ถึง 20 แกลลอน
- การใช้งานหลัก : มีประสิทธิภาพอย่างยิ่งสำหรับการใช้งานบนพื้นผิวโดยตรงกับไฟที่เกิดจากของเหลว เช่น คลังน้ำมัน โรงเก็บเครื่องบิน และพื้นที่อุตสาหกรรม
- ข้อดี : ดับไฟได้อย่างรวดเร็วและมีคุณสมบัติการระบายความร้อนที่ดี ทำหน้าที่เหมือนผ้าห่มหนาทึบที่สามารถป้องกันการจุดระเบิดซ้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ
1.2 โฟมขยายตัวปานกลาง (Medium-Expansion Foams)
- อัตราการขยายตัว : อยู่ระหว่าง 20:1 ถึง 200:1 ส่งผลให้โครงสร้างโฟมมีความหนาแน่นมากกว่าโฟมที่มีการขยายตัวสูงแต่มีการเติมอากาศมากกว่าโฟมที่มีการขยายตัวต่ำ
- การใช้งานหลัก : เหมาะอย่างยิ่งสำหรับการต่อสู้กับเพลิงไหม้และใช้ในพื้นที่ปิด เช่น โกดังหรือที่เก็บเรือ
- ข้อดี : ให้ความสมดุลระหว่างการครอบคลุมอย่างรวดเร็ว (คล้ายกับโฟมขยายตัวสูง) และคุณสมบัติการทำความเย็น (คล้ายกับโฟมขยายตัวต่ำ) มักใช้ผ่านหัวฉีดโฟมขยายตัวปานกลางแบบพิเศษหรือผ่านสปริงเกอร์น้ำแบบโฟม
1.3 โฟมขยายตัวสูง (High-Expansion Foams)
- อัตราการขยายตัว : มากกว่า 200:1 ทำให้เกิดโฟมปริมาณมากจากสารละลายในปริมาณที่ค่อนข้างน้อย
- การใช้งานหลัก : ส่วนใหญ่ใช้สำหรับพื้นที่จำกัด เช่น ห้องใต้ดิน ห้องเครื่องของเรือ ห้องเก็บของ และยังใช้ในการต่อสู้กับเพลิงไหม้จากก๊าซและในระหว่างการเก็บกู้ทุ่นระเบิด
- ข้อดี : โฟมที่สร้างขึ้นจำนวนมหาศาลสามารถเติมเต็มพื้นที่ขนาดใหญ่ได้อย่างรวดเร็ว ช่วยระงับไฟได้ทันทีด้วยการไล่ออกซิเจน มักใช้ผ่านหัวฉีดโฟมขยายตัวสูงแบบพิเศษหรือผ่านสปริงเกอร์น้ำแบบโฟม
- ส่วนประกอบของระบบดับเพลิงด้วยโฟม
2.1 ความเข้มข้นของโฟม
-
- มีโฟมเข้มข้นหลายประเภทที่ออกแบบมาเพื่อความท้าทายด้านอัคคีภัยที่แตกต่างกัน
- โฟมขึ้นรูปฟิล์มน้ำ (AFFF : Aqueous Film Forming Foams) ใช้สำหรับเพลิงที่เกิดจากไฮโดรคาร์บอน เช่น น้ำมันเบนซินหรือน้ำมันเป็นหลัก หลักการทำงาน คือ สร้างฟิล์มบางๆ เหนือโฟม
- โฟมขึ้นรูปฟิล์มน้ำที่ทนต่อแอลกอฮอล์ (AR-AFFF : Alcohol-Resistant Aqueous Film Forming Foams) เหมาะสำหรับตัวทำละลาย เช่น แอลกอฮอล์หรือคีโตน พวกเขาสร้างเมมเบรนโพลีเมอร์ที่ป้องกันไม่ให้ตัวทำละลายทำลายโฟม
- โฟมโปรตีน ผลิตจากผลพลอยได้จากสัตว์และให้โฟมที่คงตัวและทนความร้อนได้มากขึ้น
- โฟมฟลูออโรโปรตีน โฟมโปรตีนที่เติมสารลดแรงตึงผิวที่มีฟลูออริเนต ซึ่งช่วยขับไล่เชื้อเพลิงได้ดีขึ้น
- โฟมสังเคราะห์ โดยทั่วไปจะใช้สารคล้ายผงซักฟอกและสามารถผลิตโฟมได้จำนวนมาก เหมาะอย่างยิ่งสำหรับระบบที่มีการขยายตัวสูง
2.2 สัดส่วนการผสมโฟม
-
- สำหรับมาตรฐานส่วนนี้มีเพื่อผสมโฟมเข้มข้นกับน้ำอย่างถูกต้องเพื่อผลิตสารละลายโฟมที่มีความเข้มข้นที่เหมาะสม ซึ่งมีวิธีการผสมหลายแบบ ดังนี้
- ตัวเหนี่ยวนำแบบอินไลน์ ใช้หลักการ venturi effect เพื่อดึงโฟมเข้มข้นเข้าสู่กระแสน้ำ
- ถังแรงดัน ใช้ rubber bladder ที่เต็มไปด้วยโฟมเข้มข้น แรงดันน้ำจะบีบอัดภายในถังแรงดัน ส่งผลให้มีแรงดันไหลลงสู่กระแสน้ำ
- ตัวแบ่งสัดส่วนโฟมกับน้ำ ใช้ปั๊มแยกกันสำหรับน้ำและโฟมเข้มข้น เพื่อให้แน่ใจว่าจะผสมกันในอัตราส่วนที่ถูกต้องโดยไม่คำนึงถึงอัตราการไหล
- สัดส่วนรอบปั๊ม ใช้แรงดันที่ต่างกันของปั๊มดับเพลิงเพื่อนำโฟมเข้มข้นเข้าไปในท่อน้ำ
- การผสมทั่วไป ผสมโฟมเข้มข้นในปริมาณที่กำหนดลงในถังน้ำโดยตรง
2.3 เครื่องกำเนิดโฟมและหัวฉีด
- เครื่องกำเนิดโฟม ออกแบบมาโดยเฉพาะสำหรับระบบที่มีการขยายตัวสูง โดยผสมสารละลายโฟมกับอากาศหรือไอน้ำเพื่อผลิตโฟมจำนวนมหาศาล ซึ่งมักใช้สำหรับงานทั่วไป
- หัวฉีดรูอากาศ ออกแบบให้มีรูดูดอากาศที่จะนำอากาศเข้าไปในสารละลายโฟม ทำให้เกิดโฟมอีกชั้นที่หนาแน่นและเหนียวแน่นมากขึ้น เหมาะสำหรับเพลิงไหม้ที่เป็นของเหลวไวไฟ
- หัวฉีดแบบไม่มีรูอากาศ ผลิตโฟมที่เปียกและเหนียวน้อยกว่า มักใช้สำหรับโจมตีไฟที่ลุกไหม้อย่างอิสระ ไม่มีแบบแผน
- สปริงเกอร์น้ำ–โฟม สปริงเกอร์มาตรฐานที่สามารถปล่อยน้ำหรือสารละลายโฟมได้ ขึ้นอยู่กับการเปิดใช้งานของระบบ
การปฏิบัติตามมาตรฐาน NFPA 11
การดับเพลิงด้วยโฟมเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและมีหลายประเภทของโฟมและอุปกรณ์ที่สามารถปรับใช้ตามสถานการณ์ การปฏิบัติตามมาตรฐาน NFPA 11 จะช่วยให้ระบบดับเพลิงด้วยโฟมทำงานอย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัยในสถานที่ต่างๆ ที่เกิดเหตุเพลิงไหม้อย่างมั่นใจได้
บทความที่น่าสนใจ :
- รู้จักกับ รอกนิรภัย หรือ Self-Retracting Lifelines (SRL)
- Anchor point คืออะไร?
- 4ผู้ อับอากาศ คืออะไร เหมาะสำหรับใครที่เกี่ยวข้องในงานอับอากาศ
- NFPA 90A : มาตรฐานสำหรับระบบปรับอากาศและระบายอากาศ
- EN 54 ระบบตรวจจับอัคคีภัยและสัญญาณเตือนไฟไหม้